महंमद पैगंबर

प्रेषित महंमद पैगंबर
लेखक : बार्नबी रॉजरसन
प्रकाशन वर्ष – २००३

हा एक उत्तम चरित्रग्रंथ आहे. लेखकाने इस्लाम, कुराण व पैगंबराबद्दल पूर्ण आदराने लिहिले आहे. लेखकाने महंमदापूर्वीपासून त्याच्या मृत्यूपर्यंतचा अरबस्तानचा इतिहास, महंमदाचा आयुष्यक्रम व इस्लामचा उदय व उत्कर्ष याबद्दल लिहिले आहे. महमदाचे चाळिशीपर्यंतचे साधेसुधे व्यक्तिमत्व, मूळचा निरक्षरपणा, व त्यानंतर साक्षात्कार झाल्यावरचे जीवन याचे ठसठशीत चित्रण केले आहे. इस्लामचा अरबस्तानातील प्रसार व विस्तार याची कथा वाचावयास मिळते. काही मुख्य माहितीची नोंद केली आहे. पुस्तक मुळातून जरूर वाचावे असे आहे.
१ इस्लामच्या उदयापूर्वी अरबस्तानातील लोक, जे मुख्यत्वेकरून टोळ्यांचे जीवन जगत होते, ते ज्यू, ख्रिस्ती वा आदिवासी धर्मांचे अनुयायी होते. अनेक दैवते उपासली जात असत. काबाची उपासना त्यात फार महत्वाची होती. तिला इस्लाममधे मानाचे स्थान दिले गेले. इतर लहान मोठी दैवते मात्र टाकून दिली गेली. महंमदाला अब्राहामपासूनच्या सर्व ज्यू व ख्रिस्ती प्रेषितांबद्दल अतिशय आदरभाव होता. मात्र तो स्वत:ला त्यांच्या परंपरेतला अखेरचा प्रेषित मानत असे व यापुढे दुसरा कोणी प्रेषित येणार नाही, मीच शेवटचा असे त्याचे सांगणे असे. सर्व मुसलमान यावर दृढ श्रद्धा ठेवतात.
२. इस्लामचे असे निक्षून सांगणे आहे कीं ईश्वर एकच आहे, अल्ला हे त्याचे नाव आहे व महंमद हा त्याचा प्रेषित आहे. आणखी काही नाही. प्रत्येक मुसलमानाने अल्लाची स्वत:च प्रार्थना करावयाची, कोणा मध्यस्थाची गरज नाही वा परवानगीहि नाही!
३. मुस्लिम सुरवातीला जेरुसलेमकडे तोंड करून प्रार्थना करीत. मक्केकडे तोंड करण्याची प्रथा मागाहून सुरू झाली.
४. महंमद हा कुरैशी जमातीच्या प्रमुखाचा नातू, मुलीचा मुलगा होता व त्याचा पिता वारला होता. जमातीचे पुढारीपण पुढे मामाकडे आले. या जमातीने इस्लामचा स्वीकार केला नव्हता मात्र महंमदाला आजोबांचा व नंतर मामाचा पाठिंबा होता त्यामुळे दीर्घकाळपर्यंत त्याला जमातीकडून धोका झाला नाही.
५. धार्मिक संघर्षामुळे मुस्लिमाना मक्केत राहणे धोक्याचे होऊ लागले तेव्हा महंमदाने मुस्लिमांना प्रथम अबिसिनियामध्ये पाठवले. हा देश खरेतर श्रद्धावंत ख्रिश्चनधर्मीयांचा होता, तरीहि त्यांना स्वीकारले गेले.
६. पुढे सर्वच मुस्लिमधर्मीयांना मक्का सोडून मदिनेला जाण्याची पाळी आली. मदिना हे एक उत्तर दिशेला ओऍसिसचे शहर होते. तेथे दुसऱ्या जमातीचे वर्चस्व होते व त्यातील बरेचसे ख्रिस्ती व ज्यू होते. मुहंमदालाहि आता कुरैशी जमातीकडून धोका होता. सर्व मुस्लिमांना मदिनेस पाठवून कुरैशींच्या ठरलेल्या हल्ल्याच्या आदल्या रात्री महंमद व अबूबकर जिवानिशी मक्केतून निसटून मदिनेला पोचले. या स्थलांतरालाच हिजरा वा हिजरी म्हणतात व इस्लामची कालगणना तेथून सुरू होते.
७. मदिनामध्ये इस्लामने मूळ धरले व हळूहळू संघर्ष करीतच, सर्व अरबस्तानभर महंमदाच्या हयातीतच इस्लामचा प्रसार झाला.
८. इस्लाम ब्रह्मचर्य पाळण्याला मुळीच महत्व देत नाही. उलट, मुस्लिमांनी सर्वसाधारण कौटुंबिक जीवन जगावे, दातृत्व भावना बाळगावी, नेमाने ठरलेल्या वेळीं अल्लाची श्रद्धेने प्रार्थना करावी, प्रार्थनेसाठी मुस्लिम व अल्ला यांचेमध्ये कोणी मध्यस्थ नाही, शुचिता पाळावी अशी इस्लामची शिकवण आहे.
९. महंमदाच्या स्वत:च्या काळात जबरदस्तीने इस्लामची दीक्षा दिली जात नव्हती.
१०. महंमदाने स्वत: अनेक विवाह केले मात्र मुस्लिम पुरुषांसाठी चार विवाहांची मर्यादा ठरवून दिली तीहि जे चौघीनाहि समान वागणूक देऊ शकतील त्यांच्यासाठीच!